वाशिङ्टन ।अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पहलमा ह्वाइट हाउसमा सम्पन्न भएको उच्चस्तरीय शिखर सम्मेलनले युक्रेन युद्धलाई नयाँ मोड दिएको छ।
युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लोदोमिर जेलेन्स्की र युरोपेली नेताहरूको सहभागीमा भएको वार्ताले नाटो–जस्तो सुरक्षा प्रत्याभूति, मानवीय मुद्दा र शान्ति सम्झौताका सम्भावनाहरूलाई केन्द्रमा राखेको छ ।
नेपाली समय अनुसार सोमबार राती भएको भेलामा सहभागी भएका प्रमुख नेताहरूमा फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोन, जर्मनीका चान्सलर फ्रेडरिक मर्ज, बेलायतका प्रधानमन्त्री कीर स्टार्मर, इटलीकी प्रधानमन्त्री जोजर्जिया मेलोनी, फिनल्याण्डका राष्ट्रपति अलेक्जान्डर स्टब, युरोपेली आयोगकी अध्यक्ष उर्सुला भोन डेर लेयेन र नाटो महासचिव मार्क रुटे रहेका थिए।
राष्ट्रपति ट्रम्पले वार्तापछि भने:“युक्रेनको सुरक्षा अमेरिकाको मात्र होइन, विश्वकै सुरक्षासँग जोडिएको विषय हो। हामी युद्धलाई दीर्घकालीन समाधान दिन चाहन्छौं। यसका लागि आवश्यक परे म रुसका राष्ट्रपति पुटिनसँग प्रत्यक्ष भेट्न तयार छु। शान्ति हाम्रो पहिलो प्राथमिकता हो।”
ट्रम्पले युक्रेनलाई पूर्ण नाटो सदस्यता दिने विषयमा मौनता राखे तर “नाटो–जस्तो सुरक्षा संरचना” दिने संकेत गरे। उनका अनुसार, अमेरिकी सैनिक प्रत्यक्ष रूपमा युद्धमैदानमा नजाने तर यूरोपेली साझेदारमार्फत सहयोग गर्ने सम्भावना बढी छ।
राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले अमेरिकासँगको सहकार्यलाई “शान्तिको बाटो” भनेका छन्। उनले जोड दिए: “हामी शान्ति चाहन्छौं तर हाम्रो सार्वभौमिकता र भूभागको अखण्डता कुनै हालतमा सम्झौतामा पर्दैन। अमेरिका र युरोपका मित्रराष्ट्रहरूसँग मिलेर हामी युद्ध अन्त्यको वास्तविक आधार तयार पारिरहेका छौं।”
उनले युद्धको बीचमा अपहरण गरिएका हजारौं युक्रेनी बालबालिकाको फिर्तीलाई पनि प्रमुख मुद्दा बनाए। फ्रान्सका राष्ट्रपति म्याक्रोनले युरोप युक्रेनसँग एकजुट रहेको र युद्ध रोक्न ढिलो नगर्नुपर्ने बताए। जर्मनीका चान्सलर मर्जले सैन्य र मानवीय सहयोग निरन्तर रहने उल्लेख गरे। बेलायतका प्रधानमन्त्री स्टार्मरले “युक्रेनको सुरक्षा नै युरोपको सुरक्षा” भन्दै समर्थन दोहोर्याए। इटलीकी प्रधानमन्त्री मेलोनीले युद्धविरामसँगै पुनर्निर्माणमा युरोप सक्रिय हुने धारणा राखिन्।
ट्रम्पले अबको चरणमा पुटिनसँग प्रत्यक्ष वार्ताको सम्भावना खुलेर बताएका छन्। यदि यो सम्भव भयो भने, सन् २०२२ मा सुरु भएको युद्धपछि पहिलो पटक अमेरिकी, युक्रेनी र रूसी नेतृत्व एउटै टेबलमा आउन सक्ने देखिन्छ।
तर, विश्लेषकहरूको भनाइमा यो सहज छैन। पुटिन अझै पनि “सैन्य जित” खोजिरहेका छन्, जेलेन्स्की भूभाग गुमाउने सम्झौतामा सहमत छैनन्, र ट्रम्प अमेरिकाभित्रै रूसप्रति नरम भएको आलोचनामा छन्।
यो शिखर सम्मेलनलाई धेरैले “युरोपेली दबाब र अमेरिकी अनिच्छुक नेतृत्वको मिश्रण” भनेका छन्। वाशिङ्टन पोस्टले लेखेको छ, युरोपेली नेताहरूले ट्रम्पलाई “क्रेमलिनको प्रभावबाट टाढा राख्ने” प्रयास गरे। अर्कोतर्फ, अमेरिकाभित्र ट्रम्पका आलोचकहरूले यो पहललाई चुनावी रणनीति मात्रै भन्दै प्रश्न उठाएका छन्।
बैठक सम्पन्नपछि ट्रम्पले सामाजिक सञ्जालमा लेखेको सन्देश–
मैले युक्रेनका राष्ट्रपति भ्लोदिमिर जेलेन्स्की, फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोन, फिनल्याण्डका राष्ट्रपति एलेक्जान्डर स्टब, इटलीकी प्रधानमन्त्री जर्जिया मेलोनी, बेलायतका प्रधानमन्त्री कियर स्टार्मर, जर्मनीका चान्सलर फ्रेडरिक मर्ज, युरोपेली आयोगकी अध्यक्ष उर्सुला भोन डेर लेयेन, र नाटोका महासचिव मार्क रुट्टेजस्ता विशिष्ट पाहुनाहरूसँग ह्वाइट हाउसमा अत्यन्तै राम्रो बैठक सम्पन्न गरेँ। बैठकको अन्त्यमा हामी ओभल अफिसमा अर्को छलफलतर्फ अघि बढ्यौं।
बैठकका क्रममा हामीले युक्रेनका लागि सुरक्षासम्बन्धी ग्यारेन्टीबारे छलफल गर्यौं, जुन ग्यारेन्टी विभिन्न युरोपेली देशहरूले दिनेछन्, र त्यसमा अमेरिकासँग समन्वय हुनेछ। सबैजना रुस–युक्रेन युद्ध अन्त्यतर्फ शान्तिको सम्भावनामा निकै खुसी देखिए।
बैठकहरूको निष्कर्षमा, मैले राष्ट्रपति पुटिनलाई फोन गरेँ र उहाँ र राष्ट्रपति जेलेन्स्कीबीच भेटवार्ताको तयारी सुरु गरें, जुन कुनै तय गर्न बाँकी स्थानमा हुनेछ। त्यो बैठक सम्पन्न भएपछि, हामी एउटा त्रिपक्षीय वार्ता (ट्रिलाट) गर्नेछौं, जसमा दुबै राष्ट्रपति र म रहनेछु। यो करिब चार वर्षदेखि चलिरहेको युद्धका लागि अत्यन्तै राम्रो, प्रारम्भिक कदम हो।
उप राष्ट्रपति जे.डी. भान्स, परराष्ट्र मन्त्री मार्को रुबियो, र विशेष दूत स्टिभ विटकफ अहिले रुस र युक्रेनसँग समन्वय गरिरहेका छन्।
यस विषयमा तपाईंको ध्यानाकर्षणका लागि धन्यवाद !
-सबै तस्बिरः ह्वाइट हाउस कार्यालय ।
